27 Ocak 2004 tarih, 25359 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Şeker Depolama Kesintisi ve Prim Ödemeleri Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı; şekerin üreticiden tüketiciye istikrarlı bir fiyat ile düzenli olarak ulaşmasını sağlamak üzere Şirketler arasında satış zamanlarından kaynaklanan rekabeti bozucu şartları ortadan kaldırmak amacıyla, şeker satış miktarları üzerinden yapılacak kesinti ve prim ödemelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, nişasta kökenli izoglukoz, likid ya da kurutulmuş halde glukoz şurubu ile inülin şurubu hariç olmak üzere, 4 üncü maddenin (a) bendinde tanımlanan ve Türk Gıda Kodeksi Şeker Tebliğinde belirtilen standartlara uygun olan A kotası şekerini kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik, 19/4/2001 tarihli ve 24378 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4634 sayılı Şeker Kanununun 12 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

1. a) Şeker: Beyaz şeker (standart, rafine küp ve kristal şeker), yarı beyaz şeker, rafine şeker, ham şeker ve kahverengi şeker olarak sınıflandırılan, pancar veya kamıştan üretilen kristallendirilmiş sakaroz ile nişasta kökenli izoglukoz, likid ya da kurutulmuş halde glukoz şurubu, sakaroz veya invert şeker veya her ikisinin karışımının suda çözünmesinden meydana gelen şeker çözeltisi ve invert şeker şurubu ile inülin şurubunu,
2. b) Pazarlama yılı: 1 Eylül ile 31 Ağustos tarihleri arasındaki dönemi,
3. c) A kotası: Yurt içi talebe göre üretilen ve pazarlama yılı içinde iç pazara verilebilen şeker miktarını,
4. d) Şirket: Bir veya birden fazla sayıda şeker fabrikasını bünyesinde bulunduran ve/veya işleten tüzel kişiliği,
5. e) Şeker Fabrikası: Şekeri girdi olarak kullanan işletmeler hariç olmak üzere, 4634 sayılı Şeker Kanununun 2 nci maddesinin (e) bendinde tanımlanan ürünler ile ham şekeri işleyerek şeker üreten işletmeyi,
6. f) Kanun : 4634 sayılı Şeker Kanununu,
7. g) Kurum: Şeker Kurumunu,
8. h) Kurul : Şeker Kurulunu,
9. i) Prim: Şekerin üreticiden tüketiciye istikrarlı bir fiyat ile düzenli olarak ulaşmasını sağlamak üzere şirketlerin ay başı – ay sonu stoğu ortalaması ve şeker satış fiyatları esas alınarak yapılacak depolama primi ödemelerini,
10. j) Kesinti : Şekerin üreticiden tüketiciye istikrarlı bir fiyat ile düzenli olarak ulaşmasını sağlamak üzere fiili şeker satış miktarları ve şeker satış fiyatları esas alınarak yapılacak kesintileri,
11. k) Şeker Satış Fiyatı : Depolama primi ve kesintisine esas olacak ve Şirketler tarafından pazarlama yılı başında Kuruma bildirilecek ürün bazında satış fiyatları ortalamasını,
12. l) Üretim İzin Belgesi : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca yayınlanan 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili yönetmelik gereğince verilen belgeyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Şeker Ticaretinde Depolama Kesintisi ve Prim Ödemelerine Dair Usul ve Esaslar

Prim ve Kesintiye Esas Miktarların Belirlenmesi ve Bütçelenmesi

Madde 5 — Kurum, her yıl en geç bir önceki pazarlama yılının Ağustos ayının 31’ine kadar, başlayacak olan pazarlama yılı için, Şirketlerin A kotası ile belirlenen arz miktarlarını dikkate alarak depolama prim ve kesintisi için tahmini bütçe yapar ve prim/kesintiye esas % oranı belirler. Ancak Şirketler, A kotası ile belirlenen yıllık arz miktarlarından farklı satış tahminleri olması halinde en geç bir önceki pazarlama yılının 15 Ağustos tarihine kadar Kurul’a yazılı olarak bildirmeleri gerekir.

Herhangi bir pazarlama yılı için hesaplanan kesintilerin toplamı, hesaplanan primlerin toplamına eşit olacak şekilde belirlenir.

Bir pazarlama yılında primler ile kesintilerin toplamı birbirine eşit değilse fark, bir sonraki pazarlama yılına artı veya eksi olarak aktarılır.

Bütçede yer alacak tahmini primler toplamı, Şirketlerin A kotası veya bu maddenin birinci fıkrasında yer alan ve Şirketlerce Kurula beyan edilecek olan, yıllık tahmini satış miktarlarının şeker satış fiyatı ve Kurulca belirlenecek prim/kesintiye esas % oran ile çarpılması suretiyle bulunur.

Bütçe ile belirlenen ilgili pazarlama yılındaki tahmini primler toplamı, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen aktarma kadar artırılır veya eksiltilir. Çıkan rakam, A kotası dahilinde üretilmiş ve o pazarlama yılı boyunca pazarlanacak tahmini şeker miktarına bölünerek kesintiye esas miktar belirlenir.

Prim

Madde 6 — Depolama primi; Üretim İzin Belgesine sahip olup, stoklarında A şekeri bulunduran Şirketlere şekerin net ağırlığı üzerinden ödenir.

Herhangi bir ay için prime tabi miktar; o ayın başı ve sonunda stokta bulunan şeker miktarlarının aritmetik ortalamasına eşittir. Prime tabi miktar; 1/4/2002 tarihli ve 24713 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Şeker Kotalarının Düzenlenmesine İlişkin Yönetmeliğin “Sorumluluk” başlıklı 7 nci maddesinin ikinci fıkrası gereğince Şirketlerce, aylık dönemler halinde bir sonraki ayın ilk iki haftası içinde doğru ve tam olarak Kurula bildirilmesi zorunlu olan ay başı – ay sonu stok miktarları esas alınarak Kurulca hesaplanır. Bu yolla hesaplanan prime tabi miktar, şeker satış fiyatı ve kesinti ve prim ödemelerine esas Kurulca belirlenecek % oran ile çarpılarak tahakkuk edecek prim tutarı bulunur.

Prim hesabında ham şeker, verim veya şeker içeriği esas alınarak şeker eşdeğeri olarak ifade edilecektir.

Kanun’un 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde, cari pazarlama yılı içinde, şirketlerin talep etmesi durumunda ve Kurulca uygun bulunması halinde, pazarlanamayan A kotasının tamamının veya bir kısmının, aynı pazarlama yılı içinde ihraç edilmek kaydıyla C şekerine aktarılması ve/veya gelecek yılın A kotasına aktarılması halinde, Kurum, mükerrer prim/kesintiye meydan vermeyecek şekilde ve bütçe denkliği esasına dayalı olarak ilgili Şirket için karar alma yetkisine sahiptir.

Sonradan renklendirilmiş, aromalandırılmış ve katkı maddesi ilave edilmek suretiyle ortaya çıkan ürüne (kahverengi şeker hariç) depolama primi verilmez.

Şekerin bir ambardan başka bir ambara taşınması durumunda, taşımanın yapıldığı ayın son günü saat 24.00’e kadar önceki ambarda olduğu varsayılarak, izleyen ayın ilk günü saat 00.00’dan itibaren yeni ambarda olduğu varsayılarak depolama primi ödenir.

Kesinti

Madde 7 — Depolama kesintisi; Üretim İzin Belgesine sahip olup, fiilen A şekeri satışı yapan Şirketlerden şekerin net ağırlığı üzerinden alınır.

Kesinti miktarının hesaplanmasında, içinde bulunulan pazarlama yılındaki tahmini primler toplamı, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen aktarma kadar artırılır veya eksiltilir. Çıkan rakam, A kotası dahilinde üretilmiş ve o pazarlama yılı boyunca pazarlanacak tahmini şeker miktarına bölünür.

Kesinti miktarının hesaplanması amacıyla aşağıdaki işlemler “satış” sayılır:

1. a) Şekerin, Şirketin sahip olduğu veya kiraladığı başka bir ambara girmemek üzere üretildiği fabrikadan çıkışı,
2. b) Şirket ambarından çıkışı (ancak aynı şirketin bir ambarından diğerine şeker nakli elden çıkarma sayılmaz).
3. c) Şekerin şirket ambarından şeker çıkışı olmadan mülkiyet hakkının devri.
4. d) Şekerin şirket tarafından işlenerek Ortak Gümrük Tarifesi 17.01 pozisyonunda belirtilenlerin dışındaki bir ürüne dönüştürülmesi.
5. e) Şekere değişik tat veya renk verici maddeler katılması veya bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (a) bendinde tanımlananlar dışındaki bir şekerle karıştırılması sonucu karışımın depolama primi hakkını kaybedecek hale gelmesi.

Dönüştürme Katsayısının Belirlenmesi

Madde 8 — Ham şeker için depolama prim ve kesintisinin hesaplanmasında beyaz şeker eşdeğerine dönüştürme katsayısı Kurul tarafından belirlenir. Seçilen yöntem bir pazarlama yılı boyunca değiştirilemez.

Tahsilat ve Ödemeler

Madde 9 — Herhangi bir ay için, izleyen ayın en geç sonuna kadar Kurum, prime hak kazanmış veya kesintiye tabi olacak her şirketin; almaya hak kazandığı toplam prim miktarını ve tahakkuk eden toplam kesinti miktarını belirler.

Birinci fıkrada belirlenen miktarlar ile ilgili ödeme veya tahsilat; altı aylık dilimler halinde olmak üzere, ilk dilim ilgili pazarlama yılının Nisan ayı içinde, ikinci dilim ise izleyen pazarlama yılının Ekim ayı içinde yapılır.

Farkların Düzeltilmesi

Madde 10 — Fiili stoklar ile prime/kesintiye yönelik olarak kaydedilen stoklar arasında bir farklılık çıkması halinde, gerekli düzeltmeyi yapmak Kurumun yetkisindedir. Fazla ödendiği tespit edilen prim miktarı Kurum tarafından, ilgili Şirkete bildirilir. Şirket bu meblağı bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde Kurum hesabına yatırır.

Depoların Teknik Özellikleri

Madde 11 — Şekerin Prim ödemesine hak kazanabilmesi için aşağıdaki teknik özelliklere sahip depolarda muhafazası gereklidir.

1. a) 16/11/1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’nin 32 nci maddesinde belirtilen koşulları haiz olmalıdır.
2. b) Ambar zemini asfaltlanmış beton olmalıdır.
3. c) Toprak düzeyinden yaklaşık 1 metre yukarıda inşa edilmelidir.
4. d) Ambarın uzun duvarları kuzey-güney yönünde olmalıdır.
5. e) Her bir metre karelik alana en çok 4 ton şeker istiflenmelidir.
6. f) Zemin üzerine zeminden 10-15 cm yukarıda olacak şekilde kalın ve kuru tahtadan yapılmış ızgara yerleştirilmeli, şeker torbaları veya kutuları bu tahtanın üzerine istiflenmelidir.
7. g) Gerekli denetimlerin her zaman yapılabilmesi ve Şirketlerin böyle bir denetlemenin her zaman mümkün olacağını temin etmesi gereklidir.
8. h) Mücbir sebeplerden dolayı yukarıdaki şartları taşımayan ambarlara şekerin geçici olarak nakli Kurulun bilgisi dahilinde mümkündür.
9. i) Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce inşa edilmiş ambarlarda bu maddenin (c) ve (d) bentlerindeki şartlar aranmaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yürütme ve Yürürlük

Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte, Üretim İzin Belgesine sahip olmayan şeker fabrikalarının iki yıl içinde bu belgeyi almaları şarttır.

Geçici Madde 2 — Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce katılım payı gelirleri hesabından depolama primi ödemelerinde kullanılmak amacıyla depolama kesintisi hesabına aktarılan tutarlar depolama primi olarak ödenir.

Yürürlük

Madde 12 — Bu Yönetmelik 2004-2005 pazarlama yılından itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 13 — Bu Yönetmelik hükümlerini Şeker Kurumu yürütür.